Leren luisteren naar je lichaam

Je lichaam geeft je constant signalen wanneer het uit balans is, maar vaak negeren we deze signalen. Stress, spanning en onverwerkt trauma zorgen niet alleen voor fysieke klachten, maar beïnvloeden ook hoe we ons mentaal en emotioneel voelen. Het herkennen van de signalen die jouw lichaam je geeft van een sympathisch zenuwstelsel, beter bekend als de fight/flight modus, of juist een 'freeze' reactie, is de eerste stap om weer in balans te komen.

Vechten of vluchten en altijd 'aan' staan

Rond mijn 30e kwam ik erachter dat sinds mijn kindertijd mijn zenuwstelsel in een permanente fight/flight modus was, oftewel in een sympatische staat. Op het moment dat ik op de bank zat om een avondje te ontspannen na een drukke periode raakte ik in paniek. Ik had geen idee hoe ik mezelf tot rust kon brengen. Wanneer je zenuwstelsel in de overlevingsmodus is, sta je de hele tijd 'aan' en voel je je heel alert, alsof er ieder moment gevaar op de loer ligt. Dit uit zich in symptomen zoals een verhoogde hartslag, gespannen spieren en een snelle oppervlakkige ademhaling. Deze reactie, die bedoeld is voor korte stressmomenten, kan bij chronische activering leiden tot overbelasting, slapeloosheid, vermoeidheid en zelfs ernstige gezondheidsproblemen. Als jij jezelf hierin herkent en denkt dat je ook in deze modus zit, is het belangrijk om actie te ondernemen. 

Freeze en onverwerkt trauma

Naast de fight/flight modus is er ook de freeze modus, een staat waarin je lichaam zichzelf als het ware uitschakelt. Deze reactie zie je veel bij mensen met een trauma. In de freeze-staat voel je je vaak verlamd, machteloos, verdoofd of emotioneel afwezig. Het is een manier van het lichaam om jou in bescherming te nemen en overprikkeling te voorkomen en wijst er vaak op dat er onverwerkte gevoelens en emoties zijn die aandacht nodig hebben, maar die op dat moment door jou als té overweldigend worden ervaren.

Fysieke en mentale signalen dat je uit balans bent

Je lichaam kan op verschillende manieren laten merken dat er iets niet in orde is. Klachten die vaak voorkomen zijn gespannen spieren in je nek, schouders en rug, hoofdpijn, darmklachten, maar ook emotionele signalen zoals stemmingswisselingen, een overweldigd gevoel en moeite met ontspannen. Zelf had ik jarenlang last van ontstekingen, buikpijn, migraine en hartkloppingen, maar bleef deze signalen negeren omdat ik me er niet van bewust was dat mijn lichaam me iets probeerde te vertellen. In plaats daarvan vroeg ik juist nog meer van mezelf. Of je nu continu in de vecht-/vlucht modus zit of juist in een freeze, beide wijzen op een overprikkeld zenuwstelsel dat schreewt om rust en herstel. Het is belangrijk om deze signalen serieus te nemen en actie te ondernemen voordat je balans compleet verstoord raakt. Want je kan het vaak heel lang volhouden, tot het punt dat het echt niet meer gaat en je in een burn-out of depressie terecht komt.

Oorzaken: traumatische gebeurtenissen en onze maatschappij

De oorzaak van een overprikkeld zenuwstelsel ligt vaak in een combinatie van traumatische ervaringen uit het verleden en de 'symptomen' van de drukke prestatiemaatschappij waarin we leven. Een onstabiele, onveilige of stressvolle omgeving op jongere leeftijd, verstoorde hechting of traumatische gebeurtenissen kunnen zorgen voor aan een langdurige overprikkeling of juist een freeze van je zenuwstelsel. Bij mij was er vroeger vaak ruzie en geschreeuw thuis, waar ik op reageerde door mezelf te verstoppen, maar op latere leeftijd uitte dit zich juist in patronen als heel hard werken, perfectionisme en extreem veel sporten. Daarnaast zorgen moderne prikkels zoals de continue druk om te presteren, deadlines, social media en heftig nieuws voor een constante staat van alertheid. Het is deze combinatie die zorgt dat je lichaam signalen geeft die je niet langer kunt negeren.

Breng je zenuwstelsel in balans met Groove of Life

Wil jij beter in staat zijn om te luisteren naar de signalen van je lichaam en jezelf weer in balans brengen? In het Groove of Life traject leer je contact te maken met je lichaam, de signalen van jouw systeem te herkennen en krijg je de tools en begeleiding om je zenuwstelsel te kalmeren, stress te verminderen en ruimte te maken voor onverwerkte emoties en gevoelens.